Nghề mây tre đan ở Việt Nam đã tồn tại rất lâu đời ở Việt Nam. Nó được xem là nét đẹp tinh hoa của người dân Việt Nam và được hình thành cách đây hơn 400 năm trước. Các nghệ nhân thường sử dụng hai nguyên liệu cơ bản là tre và mây để đan thành những sản phẩm từ đồ gia dụng đến các tác phẩm nghệ thuật phức tạp như bàn, ghế, tủ, giường, đèn lồng trang trí…Có rất nhiều mặt hàng từ nhỏ đến lớn được tạo ra đến từ đôi bàn tay khéo léo nghệ nhân Việt Nam. Qua nhiều thế hệ, các mẫu mã sản phẩm càng ngày càng đa dạng, phong phú, phát triển vượt bật mà vẫn lưu giữ những nét độc đáo của ngành nghề. Sản phẩm mây tre giờ đây không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa và còn đẩy mạnh xuất khẩu trên 130 quốc gia trên thế giới.
Việt Nam có 839 làng nghề chuyên về mây tre, trong đó có 647 làng nghề mây tre và 246 làng nghề đan cói, lục bình. Có khoảng 342.000 người nghệ nhân tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm. Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ mây, tre, cói Việt Nam đang là sản phẩm xuất khẩu rất tiềm năng trên rất nhiều quốc gia. Thị trường xuất khẩu chính hiện nay là các nước liên minh Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản và các nước Thái Lan, Ấn Độ, Nga, Pháp đang trở thành thị trường tiềm năng để khai thác.
Các làng nghề thủ công mỹ nghệ điển hình ở Việt Nam:
- Làng mây tre đan Chính Mỹ: Nơi có hơn 1000 hộ dân làm nghề ở tỉnh Hải Phòng và được công nhận là làng nghề truyền thống vào năm 2007.
- Làng nghề mây tre Phú Vinh: Đây là một trong những làng nghề từ thế kỉ thứ XVII của nước ta. Làng nghề Phú Vinh thuộc xã Phú Nghĩa – Chương Mỹ – Hà Nội. Năm 2001, Phú Vinh được công nhận là làng nghề truyền thống với nhiều mẫu mã đa dạng và là một trong những làng nghề có số lượng xuất khẩu về mây tre đan lớn trong nước.
- Làng nghề mây tre Tăng Tiến: Mây tre đan Tăng Tiến với hơn 300 năm hình thành và phát triển tại xã Tăng Tiến – Việt Yên – Bắc Giang. Làng nghề nổi tiếng với những sản phẩm đạt chất lượng cao như đệm, gối, túi xách, mành,… Các sản phẩm của làng nghề được các nghệ nhân lưu giữ cẩn thận và không có hiện tượng mối mọt hay phai màu. Chính cái chất lượng ấy đã giúp cho thương hiệu của làng nghề Tăng Tiến được người sử dụng tin dùng.
- Làng nghề mây tre Ninh Sở: Mây tre đan Ninh Sở thuộc Ninh Sở – Thường Tín – Hà Nội là làng nghề nổi tiếng với những vật dụng gắn liền với người nông dân một nắng hai sương như nơm, giỏ,…. để bắt tôm cá. Năm 1931, những sản phẩm song, mây, tre, giang đan của Ninh Sở được trưng bày tại triển lãm hàng thủ công mỹ nghệ tại Paris – Thủ đô nước Pháp. Ngày nay, nhiều sản phẩm song, mây, tre đan Ninh Sở được xuất khẩu sang một số nước Châu Á, Châu Âu.
- Làng nghề mây tre Thạch Cầu: Làng nghề mây tre đan Thạch Cầu tại xã Nam Tiến, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định là một trong những ngôi làng nổi tiếng trong việc sản xuất mây tre đan. Đây là một điển hình cho nghệ thuật mây tre đan, tạo ra những sản phẩm vô cùng tinh xảo và đẹp mắt, đồng thời đưa nghề truyền thống này đạt được đỉnh cao của sự hoàn thiện nghệ thuật.
- Làng nghề mây tre đan Ngọc Động: Toạ lạc tại xã Hoàng Đông huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam cũng là một trong những làng nghề mây tre đan nổi tiếng của nước ta. Đây là làng nghề tồn tại khá lâu đời với những sản phẩm không phải từ nguyên liệu tre, nứa như các làng nghề khác, mà nó được hình thành từ cây mây và cây giang. Xuất phát từ hai loại cây này, những nghệ nhân khéo léo đã cho ra những sản phẩm như: ghế mây, khau, lọ, đĩa, bát,… với nhiều mẫu mã và chủng loại khác nhau.
- Làng nghề mây đan Đan Trà: Mây tre Đan Trà, là một nơi sản xuất các sản phẩm nội thất từ mây tre. Nơi đây đã tạo ra nhiều mẫu sofa và ghế từ mây tre. Đan Trà không chỉ đơn thuần là một ngành thủ công mỹ nghệ tại Việt Nam.
- Làng nghề mây tre đan Liên Khê: Mây tre đan Liên Khê thuộc huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên là một trong những làng nghề mây tre đan xuất khẩu nổi tiếng của nước ta. Làng nghề được hình thành từ những năm 90 của thế kỉ XX và phát triển cho tới ngày nay.
